Xexili Thoureuk EHKO ETXALDE SAREKO ekoizpen xelebreena du: AZAFRAIA. Ekoizpen honen inguruan gehiago jakiteko irrikitan geunden aspalditik, eta azkenean eduki dugu Xexilirekin hitz egiteko aukera. Azafraiaren ezaugarriei buruz,  dibertsifikazioa eta ekoizpen agroekologikoaren inguruan aritu gera. Espezie honek sukaldean duen erabilpenari buruz galdetzean bere errezeta maitatuena kontatu digu!

Noiztik eta zer dela eta animatu zinen landere hau ekoizten?

Proiektu hau oso hilabete gutxitan jarri nuen martxan 2015ean. Azafraia = lur gutxi + nekazal-makina gutxi. Inbertsio txikia behar da pixkanaka garatzen joango den antolakuntza batekin, bereziki bulboen erosketarako. Txikitik habiatzea zen ideia eta pixkanaka haztea.

Idatzi zaharrak aurkitu dituzte ekoizpen baliotsu honi buruz!

Landare miresgarria da Azafraia!

Nolakoa da ekoizpen-zikloa?

Laborantza zikloa gainontzeko landareen alderantzizkoa da! Hostoak eta loreak udazkenean ateratzen dira, eta maiatza-uztailetik aurrera landarea lo gelditzen da. Udara pasatzen den bitartea landarea geldirik egoten da, eguzkia eta beroa hartuz. Uztailean lurrazpian biderkatu diren bulboak jasotzen dira; lehortu eta beste lursail batzuetan sartzen dira. Prozesua geldirik dagoenez, momentu egokia da, lurra lantzeko giro egokian. Aurten oso ona izan da! Irailean landareak ura behar du.

Azafrai landare batek 3-5 urte irauten ditu. Hastapenean akatsak izan nituen (sakonegi landatu nituen) eta horregatik hainbat landare ordezkatu behar izan ditut dagoeneko.

Hain ekoizpen espezifikoa izanda ¿errentagarria da, edo barazkiak ere badituzu osagarri bezala?

Azafranari ona bazara, ekoizpena errentagarria bilakatzen da 10-15 urteren buletan. Baina gehienek ez dute azafraia bakarrik landatzen. Sahalburiaren kasuan, baratze anitz bat dugu, azoketan elikagai aukera eskaintzeko. Diru-sarreren laurden bat dira gainontzeko produktu hauek.

Euskal sukaldaritzan ez dugu azafraia erabiltzeko ohitura handia, zein jakiekin nahasten duzu zuk, eta zein da zure errezeta maiteena?

Nere errezeta maiteena: muskuiluak dira! Muskuilu Klasikoak. Sukaldeketan hasi baino 3 ordu lehenago Azafraiaren pistiluak egosi (infusionatu) behar dira (3 estigma pertsona bakoitzeko, hau da pistilo 1 = 3 filamento) *Bitxikeria: 150 filamento behar dira gramos 1 egiteko!!* Muskuiluak prest daudenean, hotzean nahastuko dugu krema eta infusionatutako ura, eta nahasketa horia bihurtzen dela ikusiko dugu. Orduan muskuiluak erantsi, eta prest dugu platera! Oso erraza da! Berdin-berdin egin daiteke legatzarekin edo baita fruitu tarta baten gainetik botatzeko! Tortillan ere espeziala gelditzen da, baina kontuz! Egoste prozesuaren azken unean erantsi, aroma ez alperrik galtzeko!

Azkenik, zer da zuretzat agroekologia zure etxaldean?

Hauxe da guretzat agroekologikoki jarduteko modua: lehenik eta behin dugun lurraren ikerketa egin behar dugu, honen ezaugarriak ezagutzeko, eta lursail egokian gauden jakiteko. Ondoren dugunarekin funtzionatzen ikasi beharko dugu, kanpo baliabideak gutxi erabiliz, eta ditugun baliabideak aprobetxatuz. Sahalburian, 1.500 m2 dibertsifikaturekin frutak eta barazkiak ditugu maiatzetik abendura eta 1.000 m2 azafrai. Gure helburua jornada erdian soldata minimoa izatea da.
Badaude potentziala duten beste ekoizpen batzuk ere, erlauntzak jarri ditzakegu adibidez, baina beste ofizio bat suposatuko luke. Heskaia ere jarri genezake, baliotsua litzateke baina esfortzu eta denbora asko eskatuko luke. Etxaldean oso produktiboak diren fruitu zuhaitz handiak izateak malgutasun ekonomikoa ematen digu, sasoia hobeto pasatzeko aukera, eta etxaldeari segida ematen ahalbidetzen du (biziki garrantzitsua da hau!)

[fr]

Pourquoi t’es-tu intéressée à cette production ? Et depuis quand ? Sigue leyendo →